تفاوت‌های مهدویت از منظر شیعه و اهل‌سنت

شناسه نوشته : 16653

1394/08/19

تعداد بازدید : 491

در برخی از مباحث مهدویت میان اهل‌سنت و شیعه و حتی میان دانشمندان اهل‌سنت اختلاف است. ما در این‌جا تفاوت میان دو دیدگاه مشهور شیعه و اهل‌سنت را بیان می‌کنیم. از این‌رو اختلاف میان این دو منظر بر‌اساس نظر اکثریت اهل‌سنت بررسی می‌شود. هر‌چند برخی از علمای اهل‌سنت موافق نظر شیعه باشند.

در ذیل به برخی از این تفاوت‌ها اشاره می‌شود:

1. ولادت امام مهدی4:از نظر شیعه تولد امام مهدی4مورد اجماع بلکه از ضروریات مذهب است و علمای متعددی بر آن تأکید کرده‌اند.[1]ولی اکثر اهل‌سنت ولادت امام را در گذشته نپذیرفته‌اند و گفته‌اند ایشان در آخرالزمان به دنیا می‌آید. هرچند برخی تا 135 نفر از علمای اهل‌سنت را شمرده‌اند که به دنیا آمدن فرزند امام عسکری7را پذیرفته‌اند.[2]

البته تعدادی از اهل‌سنت، هم ولادت و هم مهدی موعود بودن را پذیرفته‌اند؛[3]اما برخی دیگر فقط ولادت را پذیرفته‌اند، ولی این‌که او مهدی موعود باشد، انکار کرده‌اند.[4]

2. نام پدر امام مهدی4:اکثر اهل‌سنت نام پدر امام مهدی4را هم‌نام پدر پیامبر اعظم (عبدالله) می‌دانند؛ بر‌اساس روایتی که پیامبر6فرمود:

اسمه اسمی واسم ابیه اسم ابی؛[5]

مهدی4نام من است (محمد)، و نام پدرش نام پدر من است (عبدالله).

ابونعیم 31 طریق برای این روایت می‌شمارد که در آن‌ها این عبارت نیست؛[6]اما شیعه نام پدر امام مهدی4را حسن می‌داند و روایات زیادی در حد تواتر بر این امر دلالت دارند.[7]

3. اسامی خلیفه‌های دوازده‌گانه:روایاتی که تعداد جانشینان را دوازده نفر دانسته‌اند، در حد تواتراند.[8]علمای اهل‌سنت فقط روایاتی را نقل کرده‌اند که در آن‌ها آمده: پیامبر6دوازده



[1]. کافی، ج1، ص514؛ کمالالدین، ص143 - 161؛ تنزیه الانبیاء، سیدمرتضی، ص180؛ الارشاد، شیخ مفید، ج2، باب آخر.

[2]. در انتظار ققنوس، ص188 –189.

[3]. همانند محی‌الدین عربی، طلحه شافعی، ابن‌صباغ مالکی، سبط جوزی؛ نک: بررسی تطبیقی مهدویت شیعه و اهل سنت، ص213.

[4]. مانند ذهبی، هیثمی و ابن‌خلکان؛ همان.

[5]. سنن ابوداود، ح4276.

[6]. نک: المهدی المنتظر فی الفکر الاسلامی، ص73.

[7]. منتخبالأثر، فصل2، باب21، ص147، حدیث به این مضمون نقل می‌کند.

[8]. همان، ج1، باب 1، ص147، حدیث به این مضمون نقل می‌کند؛ صحیح بخاری، باب52، ح7222؛ صحیح مسلم، باب الاماره، ح7.

خلیفه دارد، اما نام آن‌ها در آن روایات برده نشده است. نام دوازده امام و خلیفه در روایات شیعه برده شده است و به عنوان تنها خلفا و امامان بر حق معرفی شده‌اند. اهل‌سنت این بیان را نپذیرفته‌اند، اما در عین حال نتوانسته‌اند دوازده خلیفه را هم مشخص کنند. پس تفاوت شیعه
و اهل‌سنت در این است که به اسامی این جانشینان در روایات شیعه تصریح شده، ولی در روایات اهل‌سنت فقط خلفا دوازده نفر شمرده شده‌اند و نام آن‌ها مشخص نیست.

4. امام مهدی4فرزند امام حسن یا امام حسین8:دیدگاه اکثر اهل‌سنت بر این است که امام مهدی4از فرزندان امام حسن مجتبی7است و به برخی از روایات استناد می‌کنند؛[1]ولی روایاتی که می‌گوید: از نسل امام حسین7است، بیش‌تر و قوی‌تر هستند.[2]علاوه بر این‌که روایاتی که دلالت دارند بر این‌که امام مهدی4از نسل امام حسن7است، قابل توجیه است؛ به این بیان که امامان از امام باقر7به بعد، هم از نسل امام حسن7هستند (از طرف مادر) و هم از نسل امام حسین7(از طرف پدر).

معرفی

شخصیت امام زمان4را توصیف کنید.

حضرت مهدی4، امام دوازدهم ما شیعیان از نسل امام حسین7، فرزند امام حسن عسکری7و مادرش «نرگس خاتون» است که به زبان عربی «نرجس» خوانده می‌شود. بنابر قول مشهور، مادر حضرت از نسل حواریون و یاران خاص حضرت عیسی7است. به دلیل فشار شدید حکومت در آن زمان، تولد امام مخفیانه و با معجزه همراه بود و عدۀ‌ بسیار کمی از آن مطلع شدند. پدر بزرگوارش او را مخفی نگاه می‌داشت تا دشمنان به او دسترس نداشته باشند. آن امام بعد از شهادت پدر بزرگوارش، از دیده‌ها غایب گشت و در جامعه ظاهر نگردید. او از آن زمان تا به حال در میان مردم زندگی می‌کند، اما کسی ایشان را نمی‌شناسد و



[1]. سننابوداود، ح4283.

[2]. نک: الفتن، نعیم بن حماد، ص473؛ عقد الدرر فی اخبار المنتظر، مقدسی شافعی، ص126 و 131؛ کافی، ج8، ص50، ح10 و... .

تا هنگامی که فرمان قیام از سوی خداوند به ایشان برسد، ناشناس زندگی خواهد کرد.

آن حضرت مانند امامان دیگر، بسیار مهربان و مردم‌دوست است. به فکر شیعیان و جامعه است، برای سعادت مردم و خوشبختی همۀ انسان‌ها دعا می‌کند. برای گناهکاران از خداوند بخشش می‌طلبد. تمام وقت خود را در خدمت به مردم و دوست‌دارانش می‌گذراند. گرچه در غیبت است و ظاهراً در کارها دخالت نمی‌کند، اما چنین نیست که در جامعه فعالیتی نداشته باشد و تا زمان ظهور برای مردم کاری نکند. بلکه به فریاد مردم می‌رسد و به آنان یاری می‌رساند. بنابراین ما نیز نباید لحظه‌ای از یاد آن حضرت غافل شویم.

امام زمان4مانند پدران بزرگوار خود، عبادت و بندگی خدا را بسیار دوست دارد و به شیعیان خود نیز توصیه می‌کند که در عبادت و بندگی خدا و ترک گناه و ظلم به دیگران کوشا باشند.

ولی‌عصر4از علم فراوان امامت برخوردار است و علم ایشان برگرفته از علم الهی است. به همین دلیل، حتی در دوران کودکی از چیزهای مخفی خبر می‌داد و چیزی بر او پوشیده نبود.

آن حضرت همچنین دارای عصمت است؛ یعنی از آن حضرت گناه و خطا صادر نمی‌شود. تمام سخنان و رفتارشان حق است.

امام زمان4شباهت‌های فراوانی به پیامبران گذشته و امامان:دارد. آن‌چنان‌که در احادیث آمده، یکی از شباهت‌های ایشان به بعضی پیامبران، مسئلۀ غیبت است؛ زیرا بعضی از پیامبران گذشته، مانند حضرت یوسف و حضرت موسی8نیز غیبت داشته‌اند.

از آن امام، معجزات بسیاری نقل شده که گویای امامت ایشان است؛ مانند خبر دادن از متن نامۀ ناگشوده، خبر از محتویات یک بسته قبل از باز کردن آن، جواب به سؤال نامه‌ای که سؤال‌کننده فراموش کرده بود سؤال خود را بنویسد، شفا دادن بیماران و موارد فراوان دیگر که برای اطلاع از آن می‌توانید به کتاب‌های مربوط و ازجمله کمال‌الدین مراجعه نمایید.