حرص و ولع از منظر قرآن وروایات

شناسه نوشته : 14376

1394/02/02

تعداد بازدید : 1393

چکیده : در این تحقیق به بررسی یکی از موضوعات اخلاقی، بحث حرص و ولع می پردازیم که در قرآن کریم و روایات مورد توجه قرار گرفته است. حرص درقرآن 5مرتبه بکاررفته که البته همه موارد به معنای مذموم و منفی آن نیستّ، واز بحثهای علم اخلاق بشمار می رود.این موضوع را به دلیل کثرت ابتلاء همه انسانها ودامنه بسیار گسترده آثار سوء ومخرب آن انتخاب کردیم، تا ازاین راه بتوانیم این رذیله اخلاقی که مایه شر وفساد است را ازخود دور کنیم.دراین نگاشته با استفاده ازآیات و روایاتی که تبین وتفسیر دقیق ،ظریف وحکیمانه موضوعات مورد بحث از محضر معصومین(ع) پرداخته، اشاره می کنیم و به اختصار به تعریف حرص و حریص، آثار شوم حرص درزندگی فردی و اجتماعی بشر، ریشه های حرص، حرص مذموم و ممدوح، طرق درمان حرص و دفع یک شبهه می پردازیم. پس نتیجه گیری کلی از بحث اینکه حرص و ولع از آثار دنیا پرستی و دلدادگی به دنیا است که از دیدگاه قرآن و روایات خطرناک و نکوهیده است و مایه انواع شرو فساد است. پس انسان باید برای نیل به کمال و سعادت دنیوی و اخروی به فکر درمان قطعی و ریشه کنی عوامل ایجاد کننده آن باشد تا بتواند به سعادت دنیا و آخرت دست یابد. کلید واژه ها: تفسیر - حرص - حریص
موضوع :
حرص و ولع از منظر قرآن وروایات
محقق :
خدیجه میرزایی
 
 
عنوان جشنواره :
علامه حلی
 
پاییز92
مدرسه حضرت معصومه(ص)
 

مقدمه :
حمد و سپاس خداوند بلند مرتبه را که انبیاء و اولیاء را فرستاد تا آدمیان را به سعادت، هدایت کنند واز گمراهی و انحراف نجات بخشند.در طول تاریخ انبیاء و مبارزات آنان با اقوام منحرف آثار منفی رذایل اخلاقی از جمله حرص نمایان است.در تاریخ گذشته و امروز اقوام مختلف دنیا نیز مشاهده می کنیم که حرص و ولع و فزون طلبی سرچشمه انواع جنایتها، خونریزی ها و قتل و غارتها و پشت کردن به اصول انسانی و فضائل اخلاقی است. و در نقطه مقابل آن قناعت است که به فرموده امام علی(ع)گنجی است که هرگز نابود نمی شود و سبب آرامش، عدالت، صلح، صفا و برادری و اخوت است.
این تحقیق در سه فصل تبین شده است که در فصل اول به تعریف حرص، حرص ممدوح و ریشه های حرص پرداخته شده است. ودرفصل دوم آیات و روایات مربوط به حرص با مختصری توضیح بیان شده است. و درفصل سوم درمان بیماری حرص مورد بررسی قرار گرفته است.در این مقاله اصطلاحاتی وجود دارد که نیاز به تعریف لغوی و اصطلاحی دارند عبارتند از:
تفسیردر لغت عبارت است از تاویل کردن.
تفسیر در اصطلاح عبارت است از آشکار کردن سخن و شرح وبیان است.
حرص در لغت عبارت است از آز و آزمندی.
حرص از نظر اصطلاحی یعنی در دل خود بر آن چیز احساس آرزو کردن.
حریص در لغت عبارت است از آزمند، بخیل و تنگ چشم.
حریص در اصطلاح یعنی کسی که حرص می ورزد.
 
 
نتیجه گیری:
از مجموع آیات و روایات فوق الذکر چنین نتیجه می گیریم که حرص و آز و دنیا پرستی و دلباختگی و دلدادگی به دنیا و مواهب مادی از دیدگاه قرآن و روایات بسیار خطرناک و نکوهیده و مایه انواع شر و فساد و یک بیماری مهلک و رذائل اخلاقی محسوب می شود و به یقین در مسیر خود سازی و تکامل اخلاقی از بزرگترین موانع محسوب می شود و برای نیل به کمال و سعادت دنیوی و اخروی باید به فکر درمان قطعی و ریشه کنی عوامل ایجاد کننده آن بود به غیراز مواردی که تحت عنوان حرص ممدوح ذکر شده است.
 
 
فهرست منابع
 
قرآن کریم
نهج البلاغه
1-    تمیمی آمری، عبدالله بن محمد، تصنیف غررالحکم
2-    قمی، شیخ عباس، سفینه البحار
3-    مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار
4-    بابویه قمی، محمد بن علی، امالی شیخ صدوق
5-    کلینی، محمد بن یعقوب، روضه الواعظین
6-    طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان
7-    عبدالحسین، ورام بن ابی فراس، مجموعه ورام
8-    تمیمی آمری، عبدالله بن محمد، غررالحکم
9-    محسن کاشانی، محمد بن مرتضی، معروف به محدث کبیر، المحجهالبیضاء
10-طبیبیان، سید حمید، فرهنگ لاروس
11- اصفهانی، راغب، مفردات، ذیل ماده ی حرص