چكيده :
در تحقیق حاضر آثار یاد مرگ از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه مورد بررسی قرار می گیرد. این مهم نیز همواره مورد توجه علمای علم اخلاق بوده و می باشد؛ چرا که از میان عقاید دینی اعتقاد به رستاخیز و یاد مرگ و معاد یکی از نافذترین باورها در جهت دادن به رفتار آدمی و تربیت و اصلاح او و در نهایت جامعه است. با توجه به آیات قرآن و نهج البلاغه مرگ به معنای نیستی نمی باشد بلکه پایان زندگی دنیا و آغاز زندگی اخروی است. سرنوشتی است که برای همگان رقم زده شده است. لحظه مرگ و جان دادن از سخت ترین لحظات زندگی انسان است چرا که فرد باید از تمام علایق دنیوی و آرزوهایش چشم بپوشد. علاوه بر آن در آن لحظات به دلیل کنار رفتن پرده ها از برابر چشمان انسان حقایق مربوط به جهان دیگر و نیز نتیجه اعمالی که فرد در این دنیا انجام داده دیده می شود و حتی ایمان و توبه هم در آن زمان اثری ندارد و هر کس در گرو اعمال خویش است. هیچ کس حتی از زمان و مکان مرگ خود هم خبر ندارد تا قبل از فرارسیدن مرگ خود را آماده آن کند. بنابراین اگر فرد اعتقاد به آخرت داشته باشد و بداند مرگ پایان کارش نیست و بداند نتیجه کارهای خوب و بد تا ابد برایش حفظ خواهد شد این اعتقاد از جهات گوناگون در فکر، اخلاق و عمل او تاثیر گذاشته و موجب می شود که فرد بداند دنیا گذرگاهی بیش نیست ؛ بلکه دنیا مزرعه آخرت است. هر عملی که در این دنیا انجام دهد نتیجه اش را در آخرت می بیند. بنابراین دیگر اسیر هوای نفس نخواهد شد، در نیکی ها شتاب واز بدی ها دوری خواهد کرد و ذخیره اعمال صالح را توشه آخرت خود خواهد ساخت. به این ترتیب یاد مرگ سبب خواهد شد هر انسانی در مسیر قانونی که اسلام مشخص کرده حرکت کند و نتیجه آن اصلاح فرد و جامعه در تمام ابعاد خواهد بود. اموری چون اندیشه و تفکر در معاد و پندپذیری از تاریخ گذشتگان از عوامل یاد مرگ و عواملی چون دنیادوستی و دنیا گرایی و آمال و آرزوهای دروغین از عوامل غفلت آفرین از یاد مرگ می باشند.
واژگان کلیدی : آثار،یاد مرگ،معاد.

چکیده:
توکل یکی از منازل بلند اخلاقی است که قران کریم در ایات فراوانی به ان تشویق و ترغیب نموده است. توکل یکی از منازل دین و مقامی از مقامات اهل یقین ،بلکه از درجات مقربین است. فهم دقیق آن دشوار و عمل به ان دشوارتر است.از دیدگاه علمای اخلاق توکل یکی از عوامل نجات بخش آدمی و از مقامات مقربان درگاه الهی است. درک و دریافت توکل کار دشواری است، زیرا اگر آدمی از اسباب امور بهره نگیرد و آن را از میان برگیرد در شریعت و سنن الهی طعن زده و اگر جز برای خدای سبحان تاثیر استقلالی قائل شود به بنیاد بینش توحیدی او خلل و نقصان راه یافته است.این تحقیق با رویکرد قرانی به تبیین موضوع آثار توکل در زندگی با هدف شناخت توکل و آثار آن در زندگی فردی و اجتماعی پرداخته است و در این راستا مباحثی چون چیستی توکل و راه های دستیابی به توکل مطرح شده است. ان چه به دست آمده این است که انسان در زمینه توکل باید از خود خداوند متعال یاری بخواهد در این تحقیق به آثار توکل نیز اشاره شده است تا انسان ها بدانند که در اثر توکل برکاتی در زندگی فردی و اجتماعی ظاهر می شود. از جمله این آثار محبوبیت انسان متوکل،کفایت الهی نسبت به امور متوکلان، برخورداری از بهترین وکیل ،پیروزی بر دشمن،رهایی از سلطه ی شیطان و افزایش مقاومت در برابر مشکلات می باشد. برای این که انسان ها الگوهای مناسبی داشته باشند انبیا به عنوان بارزترین اسطوره های توکل و چراغ هدایت بشر معرفی شده اند . در قرآن کریم علاوه بر انبیا دیگر حضرت ابراهیم «علیه السلام» مهم ترین و بارزترین اسطوره توکل معرفی شده است. نتیجه تمام اعتقادات و توجیهات آن است که انسان علاوه بر تلاش و کوشش و استفاده درست از اسباب و علل که مخلوق خداوند هستند، نتیجه کار را به خدا واگذارد و تنها به او تکیه کند.
کلیدواژه ها: توکل، توکیل، وکیل.

چكيده :
بنی اسرائیل قومی است که خداوند متعال نعمت‏های بسیاری را بر آنان ارزانی داشت؛ از جمله‏ی آن‏ها نعمت حکمت، نبوّت و کتاب بود. بر این قوم پیامبران بسیاری فرستاد و همراه برخی از آنان کتاب آسمانی را نازل کرد، تا در منازل سلوک توحیدی رهبریشان کند. از نعمت‏های دیگر، برتری آنان بر مردم عصرشان و نجات از چنگ دشمنان بود. افرادی که بوسیله‏ی فرعونیان و دشمنان زبون و خوار شمرده می‏شدند، وارث سرزمین آباد و برخورد از انواع نعمت‏ها شدند.
از جمله سؤالاتی که در مورد این موضوع پیش آمد، نعمت‏های خداوند بر بنی اسرائیل، دلایل مذمت بنی اسرائیل و سرنوشت بنی اسرائیل از دیدگاه قرآن بود. ما نیز بر آن شدیم تا برای این سؤالات جواب‏هایی مستند و با استفاده از آیات قرآن کریم، تفاسیر و کتاب‏هایی که در این زمینه به نگارش در آمده بودند، بیابیم.
خداوند برای تقویت ایمان بنی اسرائیل معجزات بسیاری را نشان داد، روزی طیّب نصیبشان کرد و حتّی در بیابان گرم و سوزان ابری برا محافظتشان فرستاد، امّا آنان در برابر نعمت‏ها، پیمان‏های خود را از یاد بردند. از جمله‏ی پیمان‏ها ایمان به خدای یگانه و توحید بود که سر لوحه‏ی مکتب همه‏ی پیامبران است و همه‏ی اعمال تنها با وجود توحید است که به سعادت می‏انجامد. از موارد دیگر پیمان‏ها احسان به والدین، خویشاوندان، یتیمان و مساکین، بجا آوردن نماز و پرداخت زکات بود. خداوند هم‏چنین پیمان گرفت که از خونریزی بپرهیزد و با این پیمان احترام به جان بشر و تحریم قتل او را به انسان‏ها آموخت؛ لیکن آنان از هوای نفس پیروی کرده واز فرمان خداوند سرپیچی کردند. خداوند در مقابل فرستادن پیامبران، فرمان به تقویت و اطاعت از پیامبرانش را به بنی اسرائیل داد، امّا آنان به قتل و نافرمانی پیامبران روي آورده و از عمل نکردن به کتاب آسمانی و حتّی تحریف ابایی نکردند و با این‏که پیامبر اسلام- صلّی الله علیه و آله و سلّم - را هم‏چون پسرانشان می‏شناختند، نشانه‏هایش را در کتاب آسمانی خود خوانده بودند ولیکن او را انکار کرده و نه تنها انکار بلکه به دشمنی با او و دین اسلام و شعله‏ور کردن آتش فتنه‏ها برخاستند و این‏چنین پیمان شکسته و حسادت ورزیدند.
آنان در زمان حضرت موسی- علیه السّلام- نیز دستور داشتند که برای آمرزش گناهانشان به شهر مقدّس با خضوع و گفتن کلمه‏ی «حطّه» ، وارد شوند امّا چنین نکرده و دستور خدا را به استهزا گرفتند.
هم‏چنین پیمان‏های دیگری چون حرمت کار در روز شنبه، گفتن سخنان راست و پرداخت انفاق مستحب از آن گرفته شد.
بنی اسرائیل به دلیل سر پیچی از دستورات، ظلم عظیم، کشتن انبیا، باز داشتن مردم از راه خدا، کفر ورزیدن به آیات الهی، خوردن مال مردم به ناروا(باطل)، گرفتن ربا، انکار نبوّت پیامبر اکرم- صلّی الله علیه و آله و سلّم- و تحریف آیات الهی عذاب‏های بسیاری برایشان نازل شد از جمله‏ی عذاب‏ها می‏توان به این موارد اشاره کرد: فرود صاعقه بر آنان، تحریم برخی طیّبات، دور شدن از رحمت الهی و سلب توفیق هدایت از آنان، مسخ و طمس وجوه و خواری و ذلّت که بعضی از عذاب‏ها تا دامنه‏ی قیامت ادامه دارد، تا زمانی‏‏که به خود آیند و از کفر و طغیان باز گردند.

چكيده :
انسان برای دست یابی به مدارج بالاتر اخلاقی و تربیتی در زندگی نیازمند الگو و سرمشقی مطمئن است و مطابق آیات قران کریم و ائمه معصومین «علیهم السلام» نیکوترین و مناسبت ترین الگو رسول گرامی «صلی الله علیه و آله وسلم» است. به یقین تبعیت از آن حضرت می تواند انسان را در مسیر هدایت آن حضرت قرار دهد. بر این اساس اطاعت باید همراه با شناخت صحیح باشد. در این نوشتار سعی شده است که به جایگاه پیامبر اعظم در قرآن پرداخته شود و این گامی در به سوی آشنایی هرچه بیشتر پیامبر اعظم «صلی الله علیه و آله وسلم» می باشد. همچنین با بررسی آیات ذکر شده امت اسلامی را نسبت به وظایف خویش در قبال آن حضرت آشناتر کند و در سایه ی شناخت کامل و درست از این وظایف در مسیر هدایت گام بردارند. از آنجا که دین اسلام منحصر به زمان خاصی نیست و پیامبر اعظم «صلی الله علیه و آله وسلم» همیشه زنده و تکریم و احترام او همواره زنده است و کوتاهی در شناخت و عمل نکردن به وظایف خویش در قبال رهبران دینی خود زمینه ساز اهداف پلید مخالفان خواهد شد ، برای جلوگیری از اهداف زشت دشمنان باید از ارزش های والای خود دفاع و حمایت کرده و جایگاه رفیع پیامبر اعظم «صلی الله علیه و آله وسلم» به اندازه ای است که خدا هم به دنبال توصیف مقام و منزلت ایشان برای بشریت بوده اند و همچنین در ضمن ایات متعددی ناظر به شرح وظایف امت اسلامی نسبت به ایشان می باشد. همان طور که ادیان الهی به ویژه اسلام برای رشد معنوی انسان آمده اند ، به همین منظور هر مسلمانی موظف به وظایف فردی هستند که بزرگترین وظیفه فردی هر فرد مسلمان نسبت به پیامبر اعظم «صلی الله علیه و آله وسلم» عمل به آن دسته از دستورهایی است که برایی تهذیب جان و روح آنان آمده است و در کنار وظایف فردی ، وظایف اجتماعی ذکر شده است که مهمترین بخش آن مربوط به حوزه ولایت و امامت آن حضرت است؛ بنابراین خداوند پیامبر اعظم «صلی الله علیه و آله وسلم» و قرآن را به عنوان دو امر هماهنگ و متلازم بین انسان ها قرار داد و برامت وی ایمان به هر دو اصل واجب است. از آنجا که بزرگترین وظیفه اجتماعی امت پذیرش ولایت پیامبر اعظم «صلی الله علیه و آله وسلم» است این بدون قیام به وظایف فردی عمل به وظایف اجتماعی نیز به درستی انجام نمی پذیرد؛ چون وظایف فردی در کنار وظایف اجتماعی واجب شده است.
واژگان کلیدی :وظیفه، امت اسلامی، پیامبر اعظم.

چکیده
با توجه به این که مادر نقش مهم و مؤثری در شکل گیری شخصیت فرزند دارد، لذا با عطوفت و محبتی که خداوند در وجود مادر قرار داده است، مادر توانایی القای کمالاتی هم چون ایمان، تقوا، تعهد، شجاعت، عفّت و... به روح و جان کودکش را دارد.
این فرزند با صفات عالی در جامعه ظاهر خواهد شد و چنین فرزندانی فضای جامعه را فضای بهشتی خواهند کرد. وجود مادر نعمت بزرگی است که خداوند به فرزندان عطا فرموده است. آن ها با سپاس و قدردانی از زحمات طاقت فرسای مادر، سریع تر به بهشت که وعدة الهی به بندگان صالح است، خواهند رسید؛ زیرا رضای پروردگار در رضای مادر است.
به نظر می رسد، حدیث گرانبهای حضرت رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله) که فرموده اند: «بهشت زیرپای مادران است» سه هدف مهم و بزرگ را دنبال می کند:
1ـ رسالت و جایگاه مادر در نزد خداوند؛
2ـ توجه دادن فرزندان به جایگاه مادر؛
3ـ نقش مؤثر مادر در تربیت؛
این نوشتار با رویکردی اجتماعی ـ اخلاقی ـ از چند دیدگاه از جمله قرآن کریم، روایات و نظر بزرگان از قبیل کتاب های صحیفه نور، کلمات قصار، پندها و حکمت ها، حقوق والدین و... مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
در فصل اول به کلیات و مفاهیم پرداخته شده است.
در فصل دوم به رسالت و شرایط ویژه مادر در دو بعد جسمانی و روانی پرداخته شده، همچنین از نقش های متعدد زن به عنوان همسری و مادری سخن به میان آمده است.
در فصل سوم به بیان مقام رفیع مادر و جایگاه ویژه و ممتاز آن در اسلام پرداخته شده است.

چكيده
عفت در انسان یک امری طبیعی و فطری است و با دلایل قرانی و روائی به اثبات رسیده و حال این عفت نقش مهمی در تربیت فرزندان دارد.با بررسي نقش مادر در تربيت فرزندان ، ضروري است كه اين مساله را با روش‌هاي صحيح بررسی کرد .در اين پايان نامه از منابع تربيتي، روانشناسي و تفسيري استفاده شده و در مفهوم شناسي اين نتيجه حاصل گرديد كه عفت ريشه در فطرت انسان دارد.تمام اديان آسماني، حجاب و عفاف زن را لازم شمرده‌اند و جامعه بشري را به سوي آن دعوت كرده‌اند؛ چرا كه لزوم عفاف و حجاب به طور طبيعي در فطرت زنان به وديعت نهاده شده است. خداوند در قرآن كريم عفت را از صفات مؤمنين شمرده است. و وجود و ضرورت عفت از نظر علمي و تجربي نيز به اثبات رسيده است.وبه دلایل محکم قرانی و روائی استناد و اثراتی که باقی می گذارد پرداخته است. از طرف دیگر ابعاد عفت در پوشش و گفتار و رفتار را باید رعایت کرد و عوامل عفت همچون تقویت ایمان،شناخت ابعاد وجودی خود و ارزش مقام والای آدمی ،نقش دوستی و معاشرت با افراد باحیا،توجه به برکات حیا و عواقب بی حیائی را شناخت و آثار و مصادیق عفت از جمله عفت و بی عفتی در زمینه فردی-خانوادگی و اجتماعی و آثار دنیوی و اخروی عفت و عفاف در تاریخ گذشته و معاصر تقویت نمود.پس با توجه به نقش مادر در ایجاد و حفظ عفت فرزند که با ذکر مراحل مختلف،تاثیر گذاری عفت مادر را به تصویر می کشد و در سایه این تربیت جامعه ای سالم وارزشی را رقم می زند و به این نتیجه می رسد که مادری عفیف،می تواند فرزندانی عفیف تربیت کند.
کلید واژه ها : عفت – تربیت – نقش
 

چكيده:
تفقه در دین که نتیجه آن فقاهت است چیزی است که حوزه¬های علمیه برای دست¬یابی به آن شکل گرفته¬اند و به همین جهت برنامه¬ها و کتب درسی مدون و تدریس شوند.
نوشتار حاضر، ترجمه و شرح بخش طهارت جلد اوّل کتاب «دروس تمهیدیه فی الفقه الاستدلالی» نوشته آیت الله شیخ باقر ایروانی می باشد.
این رساله شامل هفت فصل است که در متن اصلی کتاب، تحت عنوان «کتاب الطهارة» آمده است که با فصل اقسام آب ها و احکام آنها، آغاز و با فصل مطهرات پایان می¬پذیرد.
در انتهای مطالب کتاب دو فصل «اصطلاحات فقهی و اصولی» و «واژه نامه» به عنوان ضمیمه آورده شده است.
روش به کار رفته در تدوین این رسالة کتابخانه ای بوده است و منابع به کار رفته در آن اغلب کتب فقهی و لغوی می باشند.

چکیده:
این پژوهش با موضوع عوامل تأثیرگذار در تكوين فرزند، با تكيه بر آيات و روايات طی چهار فصل به تدوین رسيده است.
فصل اول که عنوان کلیّات را به خود اختصاص داده است با هدف دستیابی به تبیین، اهمیت، ضرورت، اهداف، فوائد تحقیق و...تنظیم شده است.
در فصل دوم با عنوان تربیت صحیح از دیدگاه اسلام، به تعریف تربیت، اقسام تربیت و هدف تربیت، پرداخته شده است، زیرا، اهتمام ورزیدن به عوامل تأثیرگذار در تکوین فرزند، به تنهایی کافی نمي¬باشد، بلکه گام بعدی در داشتن فرزندِ صالح و سالم، تربیت و تزکیه¬ي بعد از تولد فرزند مي¬باشد و از آن جایی که فرزندان ما آن طور نمي¬شوند که ما مي¬خواهیم بلکه آن طور مي¬شوند که ما هستیم، نباید از تأثیرگذاری تزکیه و تربیت خویش در تربیت فرزند غافل باشیم. لذا باید با انتخاب رفتار و گفتار مناسب و ایجاد شرایط و عوامل لازم، کمک کنیم تا شخصِ مورد تربیت، استعدادهای نهفته¬اش را در تمام ابعاد وجود، شکوفا سازد و به سوی هدف و کمال مطلوب تدریجاً حرکت کند.
در فصل سوم، که از اساسی¬ترین فصول این پژوهش است، به عوامل تأثیرگذار در تکوین فرزند، چون: وراثت، پیشینه¬ي اخلاقی و عبادی والدین، شیوه¬ي انتخاب همسر، مراقبت¬هاي قبل از انعقاد نطفه، حین آمیزش و دوران بارداری پرداخته شده است.
و از آن جا که این عوامل ، سرنوشت قطعی و حتمی را رقم نمي¬زنند و عواملی چون: محیط و تربیت نیز مي¬تواند آن¬ها را تغییر دهد، در فصل چهارم، به نکات تربیتیِ بعد از تولد اشاره شده است. زیرا، اگر عوامل تأثیرگذار در تکوین فرزند ، قطعی و غیرقابل تغییر باشند و صفات ناپسند و خلقیات بدِ والدین نیز، مثل: رنگ چشم، دیوانگی و حماقت، سرنوشت حتمی و غیرقابل تخلف فرزندان باشد، قیام انبیاء الهی و تعالیم مقدس آسمانی زائد و بي¬معنی است و کلیه¬ي سازمان¬های تربیتی، بي¬فایده و لغو خواهند بود.

چكيده
علم اقتصاد شاخه‌اي از علوم اجتماعي است كه اصول و مباني آن در قرون اخير با كتاب «تحقيق در ماهيت و علل ثروت ملل» توسط آدام امسيت تدوين يافته است. اين علم داراي نظام‌هاي گوناگوني مي‌باشد كه يكي از آنها نظام اقتصادي اسلام است. در اين نظام براي رسيدن به اهداف مورد نظر آن شارع مقدس اصولي را تبيين كرده است. بر این اساس نظامي كامل و جامع مي‌باشدکه ابزارهاي مؤثري براي هدايت اقتصاد به سوي اهداف و خروج آن از بحران‌ها ارائه كرده است. مباني فلسفي و مكتبي نظام اقتصاد اسلامي كه اساس آن را تشكيل مي‌دهد، عبارتند از:
خداشناسي، جهان‌شناسي، انسان‌شناسي، جامعه‌شناسي، حاكميت مصالح فرد و جامعه، دولت مصالح، آزادي در كادر محدود، مالکيت مختلط، تعاون و رقابت سالم و تحريم ربا. همچنين جوهري آن را، اهدافی همچون : عدالت ، امنيت و رشد اقتصادي قوام مي‌بخشد.
توجه به آموزه‌هاي اخلاقي چون، تلاش براي كسب روزي حلال، پرهيز از احتكار، اسراف، حرص و طمع، ربا، دروغ، تبيين فرهنگ كار و تلاش، انفاق و قرض الحسنه و... سبب شده تا اين نظام بر خلاف نظام اقتصاد سرمایه‌داری دچار بحرانهای کنونی در سطح جهان نگردد ؛ بحرانی که سبب عمده اختلاف مبانی مکتبی و فلسفی این دو نظام می‌باشد. در كنار آن عدم توجه به آموزه‌هاي اخلاقي و تأكيد بر خصوصي‌سازي توسط اين نظام ثمره‌اي جز ركود اقتصادي و تشكيل جريان نود و نه درصد در مقابل یک درصد را براي آن به همراه نداشت.
كليد واژه‌ها: اخلاق، اقتصاد ، سرمايه‌داري، نظام.

چکیده :
در این تحقیق به بررسی یکی از موضوعات اخلاقی، بحث حرص و ولع می پردازیم که در قرآن کریم و روایات مورد توجه قرار گرفته است. حرص درقرآن 5مرتبه بکاررفته که البته همه موارد به معنای مذموم و منفی آن نیستّ، واز بحثهای علم اخلاق بشمار می رود.این موضوع را به دلیل کثرت ابتلاء همه انسانها ودامنه بسیار گسترده آثار سوء ومخرب آن انتخاب کردیم، تا ازاین راه بتوانیم این رذیله اخلاقی که مایه شر وفساد است را ازخود دور کنیم.دراین نگاشته با استفاده ازآیات و روایاتی که تبین وتفسیر دقیق ،ظریف وحکیمانه موضوعات مورد بحث از محضر معصومین(ع) پرداخته، اشاره می کنیم و به اختصار به تعریف حرص و حریص، آثار شوم حرص درزندگی فردی و اجتماعی بشر، ریشه های حرص، حرص مذموم و ممدوح، طرق درمان حرص و دفع یک شبهه می پردازیم. پس نتیجه گیری کلی از بحث اینکه حرص و ولع از آثار دنیا پرستی و دلدادگی به دنیا است که از دیدگاه قرآن و روایات خطرناک و نکوهیده است و مایه انواع شرو فساد است. پس انسان باید برای نیل به کمال و سعادت دنیوی و اخروی به فکر درمان قطعی و ریشه کنی عوامل ایجاد کننده آن باشد تا بتواند به سعادت دنیا و آخرت دست یابد.

کلید واژه ها:
تفسیر - حرص - حریص