فهرست مطالب

مقدمه. 1

فصل اول:کلیات و مفاهیم.. 2

1-1: کلیات... 3

1-1-1:تبیین مساله. 3

1-1-2: اهمیّت و ضرورت... 3

1-1-3:اهداف و فوائد:4

1-1-4:پیشینه. 4

1-1-5:فرضیه ها5

1-1-6:روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات... 5

1-1-7:سوالات تحقیق.. 5

1-1-8:ساختار تحقیق.. 6

1-1-9:محدودیت ها و مشکلات تحقیق.. 7

1-2: مفهوم شناسی... 8

1-2-1:آثار. 8

1-2-2 :یاد مرگ.... 8

1-2-3: معاد. 9

فصل دوم:اهمیت و ماهیت مرگ از دیدگاه قرآن و  نهج البلاغه. 10

2-1:اهمیت یاد مرگ... 11

2-2: حقیقت مرگ... 14

2-3:  حتمیت  و عمومیت مرگ... 18

2-4:مخفی بودن زمان و مکان مرگ... 21

2-5:ندانستن لحظه جان دادن.. 23

2-6:بسته شدن باب ایمان و توبه در هنگام مرگ... 31

فصل سوم:عوامل موثر در  یاد مرگ... 34

3-1:تفکر و اندیشه. 35

3-2 :عبرت از تاریخ و گذشتگان. 40

فصل چهارم: آثار یاد مرگ و موانع آن.. 46

4-1: آثار  یاد مرگ... 47

4-1-1:جهان بینی وسیع و تغییر نگرش انسان  به دنیا47

4-1-2:تعدیل اخلاق و تهذیب نفس.... 51

4-1-3:کنترل در عمل.. 55

4-2:موانع یاد مرگ... 61

4-2-1: دنیا دوستی و دنیا گرایی.. 61

4-2-2: آمال و آرزوها64

نتیجه گیری... 67

فهرست منابع.. 68

    مقدمه

یاد مرگ باعث می شود که انسان به گونه ای زندگی کند که در عین برخورداری از دنیا برای آخرت خود نیز تلاش کند و ذخیره اعمال صالح را توشه آخرت نماید. بنابراین یاد مرگ بهترین اندرز و سازنده ترین هشدار برای انسان هاست.

در قرآن و نهج البلاغه تأکید فراوانی بر معاد و یاد مرگ شده است چرا که یاد مرگ آثار فراوانی در زندگی انسان دارد و غفلت از آن انسان را به بی دینی و پستی می کشاند و فرد و جامعه را به سوی نابودی سوق می دهد. همین امور باعث اهمیت این موضوع شده و یاد مرگ همواره مورد توجه عرفا و علمای علم اخلاق قرار گرفته است.

لذا از میان تمام عقاید دینی ، اعتقاد به معاد و یاد مرگ بیشترین و تأثیر و فایده را در اصلاح و پروش روح انسان خواهد داشت و آثار تربیتی شگرفی در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها به ارمغان خواهد آورد.

تحقیق حاضر که با همین اهداف ارائه می گردد شامل پنج فصل می باشد. فصل اول کلیات طرح تحقیق (که عبارت است از : تبیین مساله، اهمیت و ضرورت، اهداف و فوائد و پیشینه تحقیق، فرضیه ها، روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات و سوالات تحقیق، ساختار تحقیق و محدودیت ها و مشکلات تحقیق) و مفاهیم تحقیق را شامل می شود. در فصل دوم ماهیت مرگ از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل سوم آثار تربیتی یاد مرگ از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه بیان و در پایان در فصل چهارم عوامل غفلت از یاد مرگ و عواملی که در یاد مرگ موثرند بیان می گردد.

فهرست منابع

*قرآن کریم

* نهجالبلاغه

1.        آذرنوش،آذر تاش،فرهنگ معاصر(عربی –فارسی)،چ دوم، نشرنی،1381.

2.   اسماعیلی،خیرالله،معاد از دیدگاه اسلام و ادیان دیگر،چ اول، قم،انتشارات حضرت معصومه «علیها السلام» ،1384.

3.   اسکندری،محمد حسین،اخلاق در قرآن(سلسله درس های محمد تقی مصباح یزدی)،جا،چ پنجم،قم،موسسه آموزشی وپژوهشیامام خمینی (ره)،1380.

4.   بیستونی، محمد،معاد شناسی در قرآن کریم،ج1،چ اول،تهران،انتشارات بیان جوان،1383.

5.   بانو مجتهده امین،معاد،تحقیق واضافات: محمد رضا نیلفروشان،چ دوم،اصفهان،انتشارات گنبد های فیروزه ای،1387.

6.   بهشتی،محمد،فرهنگ صبا،چ پنجم،بی جا،انتشارات صبا،1378.

7.   بابایی،احمد علی، رضا محمدی ،فهرست موضوعی تفسیر نمونه،چ 17،قم،مدرسه الامام علی ابن ابیطالب «علیه السلام»، 1381.

8.   حسینی طهرانی،سید محمد حسین،معاد شناسی، ج2،چ دوم،حکمت،بی تا.

9.   دستغیب، سید عبد الحسین،سرای دیگر(شرح و تفسیر سوره واقعه)، قم، موسسه مطبوعاتی دارالکتاب (جزایری)،چ ششم،1388.

10.    راغب اصفهانی،حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن،چ اول،بیروت،دارالعلم الدار الشامیه، 1412ه.ق .

11.    سبحانی،جعفر،معاد شناسی،ترجمه علی شیروانی،چ سوم، قم،دارالفکر،1386.

12.    صالحی حاج آبادی،نعمت الله،انسان از مرگ تا برزخ،چ هشتم،قم،انتشارات گلهای بهشت ،1385.

13.    ضیاء آبادی،سید محمد،قرآن و قیامت،چ اول،تهران،کتابفروشی صدوق،1399ق.

14.    طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان،ج4و7و16،قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،1374.

15.    طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن،ج16و25و26،تهران،انتشارات فراهانی،1362.

16.    عمید،حسن،فرهنگ فارسی عمید،ج2،چ 11،تهران،امیر کبیر،1376.

17.    غفاری،امیر جلال الدین،فرهنگ غفاری،تهران،دانشگاه تهران،1337.

18.    فاضلی بیابانکی،اکرم،مرگ و مرگ اندیشی در نهج البلاغه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، پایان نامه کارشناسی ارشد،

19.    قرشی،علی اکبر،قاموس قرآن، ج1و5،چ نهم،تهران، دارالکتب الاسلامیه،1364.

20.    قرائتی،محسن،معاد،چ سوم،قم،موسسه در راه حق،1386.

21.    قرائتی،محسن،معاد،چ اول،بی جا،نشر قیاس،1374.

22.    ــــــــــــ، تفسیر نور ،ج 2و7و8و9و10،چ دوم،تهران،مرکز فرهنگی درس هایی از قرآن،1388.

23.    ـــــــــــ، پیام امام امیر المومنین علیه السلام(شرحی بر نهج البلاغه)،تهران،دارالکتب الاسلامیه،ج1و4و8و11و16و19و21و22،

24.    کاشفی،محمد رضا،پرسش ها و پاسخ ها(دفتر دوازدهم)،چ اول،قم،نشر معارف،1383.

25.    محمدی نیا،اسدالله،لحظه جان دادن،چ دوم، قم،سبط اکبر علیه السلام،1383.

26.    مشایخی پور،محمد علی،مقاله معنا و مفهوم مرگ آگاهی و آثار آن از دیدگاه امام علی علیه السلام،نشریه معرفت،ش 183،سال1391.صص27-42.

27.    مصطفوی،محمد جواد،از ازل تا قیامت،چ هفتم،قم،نبوغ،1384.

28.    مکارم شیرازی،ناصر،معاد و جهان پس از مرگ،چ دوم،قم،انتشارات مطبوعاتی هدف،بی تا.

29.    مکارم شیرازی و دیگران، ناصر،اخلاق در قرآن،ج2،چ چهارم،قم،امام علی بن ابی طالب علی علیه السلام،1387.

30.    ـــــــــــــــــــــــــــ،تفسیر نمونه، ج 1و4و8و11و16و19و21و22، تهران، دارالکتب الاسلامیه،1363.

31.    ـــــــــــــــــــــــــــ،پیام امام امیر المومنین«علیه السلام»،چ دوم،تهران،دارالکتب الاسلامیه،1385.

32.    مصباح یزدی، محمد تقی،آموزش عقاید3-1،چ اول،قم، موسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی (ره)،1389.

33.    معلوف،لویس،المنجد،ج1،چ ششم،ترجمه محمد بندر ریگی،تهران،ایران،1386.

34.    موسوی خمینی، روح الله،چهل حدیث،چ سی و سوم، تهران،موسسه تنتظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) ،1384.

35.    ـــــــــــــــــــــــ ، معاد از دیدگاه امام خمینی (ره)، تدوین: فروغ السادات رحیم پور،چ چهارم ،تهران، موسسه تنتظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)،1385.

36.    نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها،پرسش ها و پاسخ ها(دفتر نهم)،چ سوم، قم،نشر معارف،1383.

37.    ------ ، مجمع الغات،تنظیم و ترجمه مرتضی آیت الله زاده شیرازی و دیگران،، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،1363.

38.    ------، معاد( از نظر جسم و روح)،ج1،چ دوم،تهران،هیئت نشر معارف اسلامی،1360.